Co rozumie się przez „szczególne trudności socjalnych”?

Szczególne trudności socjalne powstają w wyniku połączenia szczególnych warunków życiowych z trudnościami społecznymi, których osoby dotknięte nie są w stanie samodzielnie pokonać.

Szczególne warunki życiowe mogą być (zgodnie z § 1 ust. 2 rozporządzenia według § 69 SGB XII):

– niepewne podstawy ekonomiczne życia,

– brak mieszkania lub niewystarczające warunki mieszkaniowe,

– życie w warunkach przemocy,

– zwolnienie z zamkniętej instytucji,

– porównywalne niekorzystne warunki życiowe.

Do takich warunków życiowych należy szereg sytuacji, m.in.:

– zwolnienie z więzienia,

– ucieczka z sytuacji przemocy domowej (np. poprzez pobyt w domu dla kobiet),

– zakończenie życia „na ulicy” przez pobyt w schronisku.

Więcej przykładów można znaleźć w załączonej grafice. Szczególne warunki życiowe mogą mieć swoje przyczyny w okolicznościach zewnętrznych lub w osobie poszukującej pomocy (§ 1 ust. 2 DVO).

Trudności społeczne występują, gdy życie w społeczności jest znacznie ograniczone przez wykluczające zachowania samego poszukującego pomocy, osób trzecich lub większości społeczeństwa, w szczególności w związku z:

– utrzymaniem lub zdobyciem mieszkania,

– uzyskaniem lub zabezpieczeniem miejsca pracy,

– relacjami rodzinnymi lub innymi społecznymi,

– przestępczością.

Celem pomocy jest umożliwienie osobom dotkniętym trudnościami socjalnymi samodzielnego uczestnictwa w życiu społecznym poprzez osobiste wsparcie i doradztwo. Może to odbywać się w placówkach stacjonarnych lub poprzez pomoc ambulatoryjną w punktach doradztwa, lub w miejscu zamieszkania. Mają one na celu umożliwienie samodzielnego radzenia sobie z codziennym życiem w miarę możliwości.

Kto może skorzystać z pomocy?

1. Osoby muszą mieć ogólny dostęp do świadczeń SGB XII.

2. Osoby muszą znaleźć się w takich trudnych warunkach życiowych związanych ze szczególnymi trudnościami socjalnymi, że nie są w stanie ich samodzielnie pokonać. Szczególne trudne warunki życiowe lub trudności społeczne muszą się wyraźnie różnić stopniem ciężkości od ogólnych kryzysów życiowych, takich jak bezrobocie, choroba, rozpad małżeństwa itp.

Jakie świadczenia są realizowane w ramach pomocy?

Pomoc obejmuje wszystkie niezbędne działania, aby zlikwidować szczególne trudności, które stoją na przeszkodzie integracji ze społeczeństwem (§68 ust. 1 SGB XII). Działania te obejmują świadczenia usługowe, pieniężne i rzeczowe, które są niezbędne do trwałego zapobiegania, likwidowania, łagodzenia lub zapobiegania pogorszeniu się szczególnych trudności społecznych. Należą do nich w szczególności:

– doradztwo i osobiste wsparcie dla osób poszukujących pomocy oraz ich rodzin (w środowisku życia lub centralnie),

– pomoc w znalezieniu (lub utrzymaniu) mieszkania,

– działania na rzecz uzyskania (lub zabezpieczenia) miejsca pracy,

– pomoc w radzeniu sobie z codziennym życiem.

Powyższe świadczenia są realizowane głównie poprzez ambulatoryjne formy pomocy, takie jak:

– dzienne pobyty,

– ambulatoryjne formy pomocy, wizyty doradcze,

– mieszkania przejściowe, a w przypadku niewystarczalności tych form pomocy-poprzez stacjonarne oferty mieszkaniowe.

W przypadku pomocy ambulatoryjnej poszukującemu pomocy udziela się porad i wsparcia w punkcie doradztwa. W przypadku pomocy częściowo stacjonarnej jest on objęty opieką w ciągu dnia (w trakcie specjalnie dostosowanej pracy). W ramach pomocy stacjonarnej zapewnia się zakwaterowanie i opiekę w schronisku.

Jak wygląda usługa doradcza w ramach pomocy?

Doradztwo i osobiste wsparcie polega na określeniu zapotrzebowania na pomoc (opracowanie planu wsparcia i pomocy), ustaleniu przyczyn szczególnych warunków życiowych oraz trudności społecznych, informowaniu o dostępnych działaniach i odpowiednich ofertach pomocy, budzeniu zrozumienia dla trudności społecznych w otoczeniu poszukującego pomocy oraz przeciwdziałaniu wpływom, które utrudniają wysiłki i zdolności do przezwyciężania szczególnych trudności społecznych. Na podstawie planu wsparcia osoby są wspierane w eliminowaniu poszczególnych trudności i włączane do korzystnego sieci wsparcia.

Jak długo może być udzielana pomoc?

Pomoc nie jest udzielana na stałe. Wynika to z sensu pomocy, która ma głównie na celu przezwyciężenie trudności. Czas trwania pomocy zależy od tego, czy trudności mogą zostać usunięte w określonym czasie. Należy zapewnić, że poszukujący pomocy robi postępy w zakresie osobistym. W praktyce pomoc jest kończona po 12-18 miesiącach, w wyjątkowych przypadkach po 24 miesiącach, jeśli nie widać, że dalsza opieka prowadziłaby do poprawy warunków życia.

Czy istnieją priorytetowe świadczenia?

Świadczenia pomocy w przezwyciężaniu szczególnych trudności społecznych są drugorzędne w stosunku do świadczeń innych podmiotów świadczących pomoc społeczną/rehabilitacyjną oraz innych przepisów SGB XII (pomoc społeczna), o ile te w pełni pokrywają zapotrzebowanie.

Czy dochód i majątek są uwzględniane przy udzielaniu pomocy?

W przypadku pomocy w przezwyciężaniu szczególnych trudności społecznych, wbrew zasadzie drugorzędności pomocy społecznej, nie uwzględnia się dochodów i majątku, o ile w danym przypadku konieczne są usługi. Pomoc w przezwyciężaniu szczególnych trudności społecznych zazwyczaj obejmuje-przynajmniej jako część-osobistą pomoc. Ten element pomocy jest udzielany niezależnie od dochodu (§ 68 ust. 2 SGB XII). Ponadto zgodnie z § 19 SGB XII, nie uwzględnia się dochodów wspólnoty dochodowej, jeśli zagrażałoby to celowi pomocy. Oprócz tych szczególnych przepisów obowiązują ogólne przepisy: obowiązują granice dochodów zgodnie z § 85 SGB XII i przepisy dotyczące wykorzystania majątku zgodnie z § 90 SGB XII.

Jaka instytucja jest odpowiedzialna w Hanowerze?

Odpowiedzialny jest lokalny podmiot świadczący pomoc społeczną. Zespół „Pomoc w przezwyciężaniu szczególnych trudności społecznych” Regionu Hanower mieści się przy Hildesheimer Straße 20 w 30169 Hanowerze. W tym dziale rozpatrywane są wnioski o pomoc, nadzorowanie merytoryczne i podstawowe opracowywanie spraw. Zarządzanie indywidualnymi przypadkami polega na odpowiednim dostosowaniu różnych niezbędnych form pomocy do sytuacji osób uprawnionych do świadczeń, a zarządzanie merytoryczne na ogólnym planowaniu, zarządzaniu i rozwijaniu systemu pomocy, aby móc zapewnić możliwie jak najlepiej dostosowane i odpowiednie formy pomocy.

Jakie podmioty świadczące pomoc są zatwierdzone?

Pomoc zgodnie z § 67-69 SGB XII jest realizowana przez podmioty, które zawarły ramową koncepcję i umowę o świadczeniu usług z miastem/regionem Hanower.

Przykłady

Pan Jan Kowalski jest od kilku lat rozwiedziony i mieszka samotnie w małym pokoju. Nie ma ustabilizowanych kontaktów społecznych. Jego rodzina się od niego odwróciła. Kiedy traci pracę, jego poczucie własnej wartości tak bardzo się załamuje, że nie zgłasza się do urzędu pracy i w konsekwencji nie otrzymuje świadczeń. Nie zgłasza się również do urzędu pomocy społecznej, przez co po kilku tygodniach brakuje mu pieniędzy na czynsz i otrzymuje wypowiedzenie od swojego wynajmującego.

Pan Kowalski opuszcza mieszkanie i przenosi się do schronisk. Wędruje po okolicy, nocując w ciągle zmieniających się miejscach.

W jednym z ośrodków podejmuje niepewną decyzję o zakończeniu tułaczki. Pracownik socjalny kieruje go do stacjonarnej placówki dla osób ze szczególnymi trudnościami społecznymi.

Tam składany jest wniosek do odpowiedniego ponadlokalnego podmiotu pomocy społecznej o przezwyciężenie szczególnych trudności społecznych.

Placówka we wniosku wskazuje, że pan Kowalski ma szczególne trudności społeczne, które uniemożliwiają mu udział w życiu społeczności.

Istnieją osobiste przesłanki do udzielenia pomocy w przezwyciężeniu szczególnych trudności społecznych (§ 1 DVO). Pomoc może być początkowo udzielana tylko w formie stacjonarnej z powodu bezdomności i długotrwałej tułaczki.

Podmiot pomocy społecznej przyznaje pomoc i wypłaca placówce stawki opieki za zakwaterowanie i opiekę. Pan Kowalski otrzymuje kieszonkowe w wysokości 30% obowiązującej podstawowej stawki. Pan Kowalski jest zobowiązany do zgłaszania się po priorytetowe świadczenia. Zgłasza się jako bezrobotny i składa wniosek o świadczenia zgodnie z SGB III. Te świadczenia musi przekazać podmiotowi pomocy społecznej, ponieważ w związku ze stacjonarną opieką należy wykorzystać również dochody poniżej granicy dochodów. Wykorzystanie dochodów nie może jednak dotyczyć kosztów opieki (osobistej pomocy).